Δημοφιλείς αναρτήσεις

Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2016

αφανεις ηρωες της νεοτερης ιστοριας Ή " ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ"...






Το «θαύμα της Ζακύνθου»...



Στον χώρο αυτό υπήρχε έως τον σεισμό του 1953 η Κεντρική Εβραϊκή Συναγωγή της Ζακύνθου. Στη μικρότερη επιγραφή διαβάζουμε: «Οι Εβραίοι Ζακύνθου θα ενθυμούνται ότι εδώ υπερήσπισε την ανεξιθρησκείαν ο Ούγος Φώσκολος εις ηλικίαν εννέα ετών».

DENO SEDER
Miracle at Zakynthos
εκδ: Philos Press, Washington DC, 2014

H μόνη εβραϊκή κοινότητα στην Ελλάδα που διασώθηκε στην ολότητά της από την εξόντωση των ναζί στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ήταν αυτή της Ζακύνθου, η οποία αριθμούσε 275 μέλη. Την απίστευτη ιστορία της διάσωσής της αφηγείται ο Deno Seder, συγγραφέας που ζεί στην Ουάσιγκτον, βασιζόμενος σε αρχειακό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες επιζώντων. Ο συγγραφέας τοποθετεί τη Ζάκυνθο στο ιστορικό πλαίσιο της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα, της αντίστασης στην ιταλική και γερμανική κατοχή, της ναζιστικής θηριωδίας και του εβραϊκού Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του αναδεικνύεται η γενναιότητα δύο επιφανών ανδρών της Ζακύνθου, του μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του δημάρχου Λουκά Καρρέρ, αλλά και του συνόλου των κατοίκων του νησιού, που απέτρεψαν την εκτόπιση των Εβραίων συμπατριωτών τους και το βέβαιο θάνατό τους στα κρεματόρια των ναζί. Για τον συγγραφέα «το θαύμα της Ζακύνθου», ένα μοναδικό επίτευγμα στα χρονικά της κατεχόμενης Ευρώπης, δεν ήταν αποτέλεσμα θεϊκής παρέμβασης, αλλά το προϊόν ανθρώπινου θάρρους και αλληλεγγύης, όταν η θρησκευτική και πολιτική ηγεσία του νησιού, καθώς και οι 42.000 κάτοικοί του, ως άλλοι «καλοί Σαμαρείτες», με κίνδυνο της ζωής τους αρνήθηκαν να καταδώσουν τους Εβραίους συμπατριώτες τους, που συμβίωναν αρμονικά μαζί τους επί αιώνες, τους έκρυψαν στα σπίτια τους ή τους φυγάδευσαν στα βουνά.
Οι σωτήρες

Κεντρική φυσιογνωμία στην αφήγηση είναι ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, που σπούδασε Θεολογία, Νομικά και Φιλοσοφία στο Μόναχο, και φαίνεται ότι είχε συναντήσει τον Χίτλερ το 1924, πριν εκείνος ανέλθει στην εξουσία. Τον Φεβρουάριο του 1943 συλλαμβάνεται από τους Ιταλούς, που είχαν καταλάβει το νησί από τον Μάιο του 1941, και εκτοπίζεται σε φυλακή των Αθηνών. Οταν 10 μήνες μετά αποφυλακίζεται και επιστρέφει στη Ζάκυνθο, η ιταλική κατοχή έχει αντικατασταθεί από τη γερμανική, με την παράδοση της Ιταλίας στους συμμάχους. Η «ώρα της αλήθειας» φθάνει τον Δεκέμβριο του 1943, όταν ο δήμαρχος Καρρέρ εντέλλεται από τον φρούραρχο Πόουλ Μπέρενς και τον διοικητή του νησιού Αλφρεντ Λιτ να παραδώσει τον κατάλογο όλων των Εβραίων του νησιού εντός 72 ωρών. Προσφεύγει στον μητροπολίτη και μαζί μηχανεύονται τρόπους για να κερδηθεί χρόνος, ώστε οι Εβραίοι να μετατραπούν γρήγορα σε Χριστιανούς με ψευδή πιστοποιητικά, να κρυφτούν ή να φυγαδευθούν στα βουνά, στο πλευρό των ανταρτών, με τη συμπαράσταση των χριστιανών γειτόνων τους. Αντίθετα με την περίπτωση της Θεσσαλονίκης, όπου ο αρχιραββίνος Κόρετζ ενέδωσε στις πιέσεις των Γερμανών και παρέδωσε τα αρχεία με καταστροφικές συνέπειες για τη μεγάλη εβραϊκή κοινότητα της πόλης, οι ταγοί της Ζακύνθου κατέστρωσαν ένα τολμηρό σχέδιο απόκρυψης των Εβραίων. Οταν η διαφυγή τους είχε εξασφαλισθεί, ο κατάλογος των Εβραίων της Ζακύνθου, που παραδόθηκε στους Γερμανούς, περιείχε μόνο δύο ονόματα, του μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του δημάρχου Καρρέρ. Ταυτόχρονα ο Χρυσόστομος με προσωπική επιστολή του στον Χίτλερ ζητούσε να εξαιρεθεί η εβραϊκή κοινότητα της Ζακύνθου από τον διωγμό, προσωπικά εγγυώμενος ότι τα μέλη της ήταν φιλήσυχοι πολίτες. Φαίνεται ότι η έκκληση αυτή εισακούσθηκε, γιατί η διαταγή του Γενικού Αρχηγείου ανακλήθηκε, χωρίς πάντως οι Εβραίοι να εγκαταλείψουν τα κρησφύγετά τους, μέχρι την απελευθέρωση του νησιού τον Σεπτέμβριο του 1944.

Ο σεισμός και η βοήθεια

Ο καταστροφικός σεισμός του 1953 ισοπέδωσε τη Ζάκυνθο, κατέστρεψε τα αρχεία της και ουσιαστικά ανάγκασε και τους τελευταίους Εβραίους, που δεν είχαν ήδη μεταναστεύσει στο Ισραήλ μετά τον πόλεμο, να εγκαταλείψουν σταδιακά το νησί, χωρίς όμως ποτέ να ξεχάσουν τις πράξεις ηρωισμού και ανθρωπιάς. Το πρώτο ξένο πλοίο με βοήθεια προς τους σεισμοπαθείς προερχόταν από το Ισραήλ σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη σωτηρία των Εβραίων της Ζακύνθου μία δεκαετία νωρίτερα. Η προσφορά του Χρυσόστομου και του Καρρέρ αναγνωρίσθηκε επίσημα το 1978, όταν ανακηρύχθηκαν «Δίκαιοι των Εθνών» από το ίδρυμα Γιαντ Βασέμ της Ιερουσαλήμ, φωτεινά ονόματα στην τιμητική λίστα των 321 Ελλήνων που έχουν κατά καιρούς τιμηθεί για πράξεις αυτοθυσίας προς τους Εβραίους συνανθρώπους τους στις μαύρες ημέρες του
Ολοκαυτώματος.

Για τον συγγραφέα «το θαύμα της Ζακύνθου» συνετελέσθη, γιατί επικράτησαν οι αξίες της ηθικής, της ατομικής ευθύνης και της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, ο δήμαρχος Καρρέρ και
οι κάτοικοι του νησιού, καθώς και ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ο αρχηγός της Αστυνομίας Αγγελος Εβερτ και πολλοί άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι σε άλλα μέρη της Ελλάδας, έκαναν μια συνειδητή επιλογή, αποφάσισαν να μην αδιαφορήσουν για την τύχη των συνανθρώπων τους και να σώσουν ζωές, αψηφώντας το τεράστιο προσωπικό κόστος που επωμίζονταν. Καθώς τον Μάιο συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η προσήλωση σ’ αυτές τις αρχές αξίζει να διδάσκεται στα σχολεία ως πηγή έμπνευσης και παράδειγμα προς μίμηση. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΣ
(Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος διετέλεσε προϊστάμενος του γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον.)πηγη: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2016

ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ ΝΕΕς ΜΕΘΟΔΟΥΣ "ΑΝΑΙΜΑΚΤΕΣ"

Πώς οι Τούρκοι βάζουν «φερετζέ» σε ελληνικές αρχαιότητες

H Mικρά Ασία από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών και κυρίως σημείο συνάντησης μεταναστευτικών φυλών που μετακινούνταν από την Ανατολή προς τη Δύση ή και αντίστροφα.

  • ΕΘΝΟΣ
  • 20:11, 18/9
Οι αρχαίοι λαοί που την κατοίκησαν ήταν πολλοί και ανάμεσά τους οι Χετταίοι ή Χιτίτες, οι Φρύγες, οι Τρώες, οι Λυδοί, οι Κάρες, οι Λυκάονες, αλλά και ελληνικά φύλα όπως οι Ιωνες, οι Αιολείς και οι Δωριείς, που ίδρυσαν εκεί αποικίες. Ακολούθησαν οι Ελληνες της ελληνιστικής περιόδου και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι. Μετά, κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, εκεί υπήρχαν πολλές πόλεις, το ίδιο και κατά την οθωμανική περίοδο.
Οι ανασκαφές στα πέρατα της σημερινής Τουρκίας φέρνουν στο φως αρχαιότητες από όλες τις περιόδους. Κατά έναν περίεργο τρόπο όμως, τα ευρήματα που παρουσιάζονται είναι συνήθως χιτιτικά (οι γείτονες θέλουν να θεωρούν προγόνους τους τους Χετταίους, κάτι που δεν έχει ιστορική βάση), ρωμαϊκά ή βυζαντινά -το τελευταίο υπό όρους. Ελληνικά ή, έστω, ελληνιστικά, δεν παρουσιάζονται με βάση την περίοδο δημιουργίας ή με την καταγωγή των λαών κάθε πόλης-κράτους, αλλά με βάση τη χρονολογία δημιουργίας τους.
Χωρίς ιστορική περίοδο δηλαδή. Μερικά παραδείγματα από φετινές ανασκαφές, με πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα, δείχνουν την πρακτική που ακολουθείται από τους Τούρκους αρχαιολόγους.
Ανασκαφές στο Αλατζάχογιουκ αυτό το καλοκαίρι έφεραν στο φως μια κρυφή στοά ηλικίας 2.300 ετών. «Αυτή η στοά αποτελεί μια μεγάλη ανακάλυψη ως προς την αρχιτεκτονική των Χετταίων» δήλωσε ο επικεφαλής της ανασκαφής Αϊκούτ Τσινάρογλου. Υπολογίζοντας πρόχειρα, θα δούμε πως πριν από 2.300 χρόνια είχαμε 300 π.Χ. Αρα, των αδυνάτων αδύνατο να είναι χιττικό το εύρημα. Το βασίλειο των Χετταίων χωριζόταν σε δύο μεγάλες ιστορικές περιόδους: Το Παλαιό Βασίλειο των Χετταίων (1600-1430 π.Χ.) και το Νεότερο Βασίλειο ή Μέγα Βασίλειο των Χετταίων (1430-1178 π.Χ.). Αν ο... ποιητής ήθελε να πει κάτι άλλο, απλώς δεν το εξέφρασε σωστά. Αν δεν μπέρδεψε πάντως τις χρονολογίες, δεν μας τα λέει καθόλου καλά.
Βυζαντινά σκεύη ανακαλύφθηκαν σε βυθισμένο πλοίο ανοικτά των ακτών Αντρασάν και θα εκτεθούν στην Αττάλεια, χωρίς όμως να αναφέρεται πουθενά ο ρόλος της Ελλάδας στο Βυζάντιο.
Βυζαντινά σκεύη ανακαλύφθηκαν σε βυθισμένο πλοίο ανοικτά των ακτών Αντρασάν και θα εκτεθούν στην Αττάλεια, χωρίς όμως να αναφέρεται πουθενά ο ρόλος της Ελλάδας στο Βυζάντιο.
Στα Κοτύωρα του Πόντου, Τούρκοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα μοναδικό άγαλμα της θεάς Κυβέλης (ο Πόντος, φυσικά, δεν βρίσκεται στη Μικρά Ασία, αλλά και εκεί ακολουθείται η ίδια πρακτική ως προς τα ευρήματα).
Πρόκειται για άγαλμα 2.100 ετών, ύψους 1,10 μ. και βάρους 200 κιλών, που αναπαριστά τη θεά Κυβέλη καθήμενη. Βρέθηκε σχεδόν άθικτο, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που γίνονται στον αρχαιολογικό χώρο Κουρούλ Καλεσί, ο οποίος βρίσκεται στην επαρχία των Κοτυώρων (σημερινό Ορντού).
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ανασκαφικής αποστολής και πρόεδρο του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Γκαζί, καθηγητή Σουλεϊμάν Γιουτζέλ Σενγιούρτ, είναι το πρώτο μαρμάρινο άγαλμα που βρίσκεται στην περιοχή. Σώθηκε κατά χώραν, επειδή κατά την εισβολή Ρωμαίων στρατιωτών κατέπεσε ο χώρος στον οποίο βρισκόταν και το έκρυψε.
Η ρωμαϊκή επίθεση έγινε εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ' κατά την κατάλυση του ελληνιστικού βασιλείου του Πόντου, τον 1ο αιώνα π.Χ. από τον ρωμαϊκό στρατό. Η πληροφορία πως το άγαλμα είναι ελληνιστικό απλώς αποκρύπτεται. Αντίθετα, προβάλλονται πληροφορίες ότι η θεά Κυβέλη ήταν αρχικά φρυγική θεά, η οποία στη συνέχεια υιοθετήθηκε από άλλους λαούς. Ναι, αλλά το συγκεκριμένο βασίλειο καμιά σχέση δεν είχε με τους Φρύγες. Ηταν ελληνιστικό.
Ταφικός θάλαμος 2.300 ετών βρέθηκε στην περιοχή Τζανικλί της Σαμψούντας, ωστόσο οι ανασκαφείς «ξέχασαν» ότι η πόλη είχε ιδρυθεί από Ιωνες της Μιλήτου κατά τον 8ο αι. π.Χ.
Ταφικός θάλαμος 2.300 ετών βρέθηκε στην περιοχή Τζανικλί της Σαμψούντας, ωστόσο οι ανασκαφείς «ξέχασαν» ότι η πόλη είχε ιδρυθεί από Ιωνες της Μιλήτου κατά τον 8ο αι. π.Χ.
Ταφικός θάλαμος
Στην περιοχή Τζανικλί της Σαμψούντας, βρέθηκε σε εργοτάξιο ταφικός θάλαμος ηλικίας 2.300 ετών. Φέρεται να ήρθε στο φως τυχαία κατά τη διάρκεια εκσκαφών και διαμόρφωσης αστικού τοπίου που διεξάγονται υπό την ευθύνη του Δήμου Τζανίκ και του Αρχαιολογικού και Εθνογραφικού Μουσείου της Σαμψούντας. Ο τοπικός δήμαρχος καταχάρηκε και εξέφρασε τη χαρά του για το εύρημα, αλλά κανείς δεν είπε ότι η πόλη είχε ιδρυθεί από Ιωνες της Μιλήτου κατά τον 8ο αι. π.Χ. και ότι το μνημείο που εντοπίσθηκε ανήκει στην ελληνιστική περίοδο. Μάλιστα, δεν πρόκειται για κάποιο μεμονωμένο μνημείο αυτής της περιόδου. Ο αρχαιολογικός χώρος έχει και άλλα ευρήματα από το πλούσιο παρελθόν της πόλης, πολύ πριν από τη ρωμαϊκή εποχή.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στα Αδανα έφεραν στο φως ένα σπάνιο ψηφιδωτό που απεικονίζει τον αρχαίο θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, χρονολογείται στον 3ο με 4ο αιώνα μ.Χ. και βρέθηκε στο frigidarium (στη μεγάλη πισίνα με κρύο νερό ενός ρωμαϊκού λουτρού) αρχαίου ρωμαϊκού λουτρού στην αρχαία πόλη των Αιγών της Κιλικίας. Το κάτω μέρος του ψηφιδωτού περιέχει μισοκατεστραμμένη γραφή στα ελληνικά: «ΧΑΙΡΕΤΕ ΠΑΝΤΕΣ ΟΙ ΛΟΥΟΜΕΝΟΙ». Το ότι η επιγραφή είναι στα ελληνικά δεν αναφέρεται πουθενά. Εστω κι αν πρόκειται για την ελληνιστική κοινή, η οποία ήταν και η πλέον διαδεδομένη γλώσσα της εποχής.
Μαρμάρινο δάπεδο εκκλησίας επίσης, ανασκάφηκε στη Στρατονίκεια, γνωστή ως πόλη των μονομάχων, στη Μούγλα της Μικράς Ασίας. Είναι η μόνη φετινή περίπτωση κατά την οποία ο επικεφαλής της ανασκαφής, καθηγητής Μπιλάλ Σογούτ, αναφέρει πως η πόλη έχει ιστορία 3.000 χρόνων, με Ελληνες, Ρωμαίους, Βυζαντινούς, διάφορους λαούς της Ανατολής και Οθωμανούς να την έχουν κατοικήσει. Η πόλη εγκαταλείφθηκε τον 4ο αι. μ.Χ. ύστερα από σεισμό και αργότερα οικοδομήθηκε εκεί άλλη εκκλησία, που λειτούργησε μέχρι τον 7ο αι. μ.Χ., οπότε και η περιοχή μετατράπηκε σε αμπελώνα.
Ενα ψηφιδωτό με τον Ποσειδώνα ήρθε στο φως στα Αδανα, συνοδευόμενο από επιγραφή στα ελληνικά, γεγονός που δεν αναφέρθηκε πουθενά...
Ενα ψηφιδωτό με τον Ποσειδώνα ήρθε στο φως στα Αδανα, συνοδευόμενο από επιγραφή στα ελληνικά, γεγονός που δεν αναφέρθηκε πουθενά...
Η βίλα
Στα 307 μ.Χ., κατά την ύστερη αρχαιότητα δηλαδή, χρονολογείται η ρωμαϊκή βίλα με το ψηφιδωτό δάπεδο των 128 τετραγωνικών που αποκαλύφθηκε στην Προυσιάδα. «Ολα τα ευρήματα δείχνουν ρωμαϊκή περίοδο» λέει ο ανασκαφέας, και σωστά. Αν όμως έδειχναν ελληνιστική ή προηγούμενη, δεν ξέρουμε τι θα έλεγε.
Μια λίθινη βυζαντινή επιγραφή βρέθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών οδοποιίας στην περιοχή Ερμενέκ στην Τουρκία, στην περιοχή της αρχαίας Γερμανικόπολης. Είναι σε ελληνική γραφή και αναφέρει (σε μετάφραση): «Χαίρε, φίλε. Είθε να λάβεις εις διπλούν εκείνο που θα ευχηθείς για εμένα». Το ότι η επιγραφή είναι στα ελληνικά, δεν αναφέρεται πουθενά. Αντίθετα, αποδίδεται στη βυζαντινή περίοδο (στην οποία, κατά τους γείτονες, η Ελλάδα δεν παίζει ρόλο).
Στα ανοικτά των ακτών του χωριού Αντρασάν στην Αττάλεια της Τουρκίας, Τούρκοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα σπάνιο σύνολο βυζαντινών σκευών φαγητού.
Μετά την ανακάλυψή τους ακολούθησαν εργασίες συντήρησης από τον Μουσταφά Ντεμιρέλ, διευθυντή του Μουσείου Αττάλειας, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θαλασσίων Ερευνών του Πανεπιστημίου Ντοκούζ Εϊλούλ και του Τμήματος Ενάλιας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Σελτσούκ. Τα σκεύη χρονολογούνται στην ύστερη βυζαντινή περίοδο και θα εκτεθούν στο Μουσείο της Αττάλειας μετά τις εργασίες συντήρησης που ολοκληρώνονται στα εργαστήρια του μουσείου. Πολύχρωμα και διακοσμημένα με διάφορα μοτίβα, βρέθηκαν συσσωρευμένα σε βυθισμένο πλοίο ανοικτά των ακτών Αντρασάν.
Μαρμάρινο δάπεδο εκκλησίας που ανασκάφηκε στη Στρατονίκεια. Ο ανασκαφέας αρκέστηκε στην επισήμανση πως ανάμεσα στους λαούς που είχαν κατοικήσει την περιοχή ήταν και οι Ελληνες...
Μαρμάρινο δάπεδο εκκλησίας που ανασκάφηκε στη Στρατονίκεια. Ο ανασκαφέας αρκέστηκε στην επισήμανση πως ανάμεσα στους λαούς που είχαν κατοικήσει την περιοχή ήταν και οι Ελληνες...
Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι φορτώθηκαν στο πλοίο από δύο διαφορετικά εργαστήρια κατασκευής κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του 12ου αιώνα, επισημαίνοντας ότι κατασκευάστηκαν χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικές τεχνικές. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη είναι σημαντική, καθώς βρέθηκαν 300 σπασμένα και 100 άθικτα σκεύη. Τόνισαν επίσης ότι στο σύνολό τους αντιπροσωπεύουν ένα πλήρες σετ δείπνου, με διαφορετικά μεγέθη σκευών, διακοσμημένων με τα ίδια μοτίβα. «Αυτό μας δείχνει ότι υπήρχε σερβίτσιο πριν από 900 χρόνια» δηλώνει ο καθηγητής Χακάν Ονίζ και προσθέτει ότι υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα βυθισμένων σκευών στα ανοικτά των ακτών της Αττάλειας και της Μερσίνας, αλλά βρίσκονται σε πολύ μεγάλο βάθος.
Σύμφωνα με τον Ονίζ, το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2017 και τα σκεύη θα εκτεθούν στο Μουσείο της Αττάλειας. Και πάλι ο ρόλος της Ελλάδας στο Βυζάντιο δεν αναφέρεται.
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ


• Η... ρωμαϊκή Εφεσος
Κατά τις ξεναγήσεις σε διάφορες αρχαίες πόλεις της γειτονικής χώρας, ας πούμε στην Εφεσο, οι τουρκικής καταγωγής ξεναγοί στέκονται μόνο στον ρωμαϊκό χαρακτήρα της πόλης. Κρύβονται πίσω από το γεγονός ότι η φάση που κυριαρχεί είναι η ρωμαϊκή και στέκονται σε αυτήν, παρότι η Εφεσος έχει κτιστεί ήδη από τον 8ο αιώνα π.Χ. και αποτελούσε μία από τις σπουδαιότερες ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας.

Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2016

ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ

"Για να υπάρξει πραγματική εκπαίδευση με την αυστηρή έννοια του όρου υπάρχει μια βασική προϋπόθεση: είναι ότι αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται αντικείμενο επένδυσης και πάθους και από τους εκπαιδευτές και από τους εκπαιδευόμενους και, για να το πω καθαρά, ότι αν δεν υπάρχει έρωτας μες στην εκπαίδευση δεν υπάρχει εκπαίδευση!

Εάν κάποιος κάτι μαθαίνει μέσα στο σχολείο είναι διότι, διαδοχικά, έναν καθηγητή σε κάποια τάξη - και στο πανεπιστήμιο ακόμη - τον ερωτεύεται και τον ερωτεύεται διότι βλέπει ότι αυτός ο ίδιος ο καθηγητής είναι ερωτευμένος με αυτό που διδάσκει.

Λοιπόν, για να τα πω επίσης καθαρά και για να γίνω πλήρως απεχθής σ’ αυτούς που με ακούνε, σήμερα οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τις επαγγελματικές τους διεκδικήσεις, οι οικογένειες ασχολούνται με το να πάρει το παιδί ένα ‘χαρτί’ και τα παιδιά ασχολούνται με οτιδήποτε άλλο εκτός από την επένδυση των πραγμάτων που μαθαίνουν. Λοιπόν, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εκπαίδευση."

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (Κωνσταντινούπολη, 11 Μαρτίου 1922 – Παρίσι, 26 Δεκεμβρίου 1997) ήταν Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής. Από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα, συνένωσε στο έργο του την πολιτική, τη φιλοσοφία και την ψυχανάλυση. Αποκλήθηκε «φιλόσοφος της αυτονομίας», υπήρξε συγγραφέας του σημαντικού βιβλίου «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» και συνιδρυτής του περιοδικού «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα».

Τετάρτη 18 Μαΐου 2016

ΠΑΝΤΡΕΜΑ ΤΟΥ ΚΛΑΣΙΚΟΥ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟΟ....



ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ' ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2016

ΚΕΙΜΕΝΟ
Η φιλία
Η φιλία, δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο, έχει πανάρχαιους τίτλους ευγένειας. Την εχάρηκαν άνθρωποι εκλεκτοί, σε όλα τα γεωγραφικά και τα ιστορικά πλάτη της οικουμένης, και την εγκωμίασαν ποιητές, σοφοί, πολιτικοί με τον τρόπο του ο καθένας, αλλά όλοι με την ίδια συγκίνηση. Άλλωστε, εκτός από την καταγωγή της λέξης (που είναι κατευθείαν παράγωγο του κύριου για την «αγάπη» ρήματος: φιλείν), και μόνο το γεγονός ότι, για να τονίσουμε την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη μας προς τα πιο οικεία μας πρόσωπα, δηλώνουμε ότι τους θεωρούμε «φίλους», μαρτυρεί πόσο ψηλά η κοινή συνείδηση τοποθετεί τη φιλία.
Τι είναι η φιλία; «Εύνοια», φυσικά, όπως λέγει ο Αριστοτέλης" να έχεις, δηλαδή, καλές διαθέσεις απέναντι σ' έναν άνθρωπο, να αισθάνεσαι στοργή γι' αυτόν, να επιζητείς την συντροφιά του και να θέλεις την ευτυχία του" να είσαι εύνους προς κάποιον και αυτός εύνους προς εσένα" να υπάρχει ανταπόκριση, αμοιβαιότητα στα αισθήματά σας, να τον αγαπάς και να τον τιμάς κι εκείνος, επίσης, να σε αγαπά και να σε τιμά. Γι' αυτό, όσο τρυφερές κι αν είναι οι σχέσεις μας με τα άψυχα, δεν λέγονται φιλία. Όταν αγαπούμε ένα άψυχο πράγμα, αυτό που αισθανόμαστε δεν είναι φιλία.
Μπορούμε να διακρίνουμε τρία είδη φιλικών σχέσεων, κατά τον Αριστοτέλη: «διά το χρήσιμον», «δι' ηδονήν», «διά το αγαθόν». Στην πρώτη περίπτωση, συνδεόμαστε μ' έναν άνθρωπο, επειδή ο ένας μας είναι στον άλλο χρήσιμος (για τις υποθέσεις, τις ανάγκες, τη σταδιοδρομία, τις πολιτικές φιλοδοξίες μας κ.τ.λ.). Στη δεύτερη, διατηρούμε στενές σχέσεις μαζί του, επειδή μας προξενεί ευχαρίστηση (είναι διασκεδαστικός, έξυπνος συνομιλητής, επιδέξιος συμπαίκτης κ.τ.λ.). Και στις δύο περιπτώσεις, «αγαπούμε» τον άλλο κι εκείνος μας «αγαπά» όχι για την ανθρώπινη ποιότητά μας, επειδή, δηλαδή, είμαι εγώ αυτός που είμαι και είναι εκείνος αυτός που είναι (κατά το σώμα και την ψυχή, το ήθος, το πνεύμα), αλλά επειδή κάτι άλλο περιμένουμε απ' αυτόν και αυτός από εμάς, ένα κέρδος (υλικό ή ηθικό) ή μιαν απόλαυση (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής).
Του τρίτου είδους ο φιλικός δεσμός είναι η τέλεια, η ουσιαστική και ακατάλυτη φιλία. Τον κάνω συντροφιά, τον τιμώ, τον αγαπώ, με κάνει συντροφιά, με τιμά, με αγαπά, όχι επειδή περιμένω απ' αυτόν ή εκείνος περιμένει από μένα ωφέλεια (με όλο που βέβαια και μπορώ και θα τον ωφελήσω, όπως και εκείνος επίσης, και μπορεί και θα με ωφελήσει), ούτε επειδή μου είναι ευχάριστος και του είμαι ευχάριστος (με όλο που πραγματικά αισθανόμαστε ευχαρίστηση ο ένας κοντά στον άλλο), αλλά επειδή, όντας ο καθένας μας αυτό που είναι, μοιάζουμε ο ένας στον άλλο -η ομοιότητά μας βρίσκεται στην ανθρώπινη αξία μας, στο υψηλό ποιόν της ανθρωπιάς μας. Η τέλεια, λοιπόν, φιλία είναι συνάντηση και δεσμός δύο προσώπων απάνω στον ίδιο ηθικό άξονα, στην ίδια αξιολογική κλίμακα. Θεμέλιο και εγγύηση της αγάπης τους είναι η «αρετή», και επειδή η αρετή είναι «κτήμα ες αεί» του ανθρώπου, ούτε αλλοτριώνεται,ούτε φθείρεται" οι φιλίες που δημιουργούνται απάνω σ' αυτή τη βάση είναι σταθερές και μόνιμες, αδιάλυτες.
Φίλος είναι ο παραστάτης και σύμμαχός μας στον τραχύ αγώνα να υπάρξουμε, να σηκώσουμε το βάρος της ανθρωποσύνης μας, χωρίς να συντριβούμε ή να ευτελιστούμε. Όταν σε μια βαρυσήμαντη καμπή του βίου μελετούμε ή επιχειρούμε κάτι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο, έχουμε ανάγκη από ένα καλόγνωμο σύμβουλο και αυστηρό κριτή, για να συζητήσουμε μαζί του ελεύθερα και χωρίς περιστροφές το πρόβλημά μας. Ποιος μπορεί να είναι αυτός ο σύμβουλος και κριτής; Μπορεί το πρόσωπο τούτο να είναι άλλος εκτός από τον φίλο;

Ε.Π. Παπανούτσος, Πρακτική Φιλοσοφία, σσ. 111-121, Εκδόσεις Νόηση, Αθήνα, 2008 (Διασκευή).

A1.   Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (90-11 0 λέξεις).
Μονάδες 25

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη: α. Ακόμα και οι τρυφερές σχέσεις μας με τα άψυχα είναι φιλία. β. Η αμοιβαιότητα των αισθημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση της φιλίας.
γ.  Η φιλία δεν αποκλείει την προσδοκία οποιασδήποτε υλικής ανταμοιβής
και ευχαρίστησης. δ. Η τέλεια φιλία είναι εκείνη που στηρίζεται σε ηθικές αξίες. ε.   Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μας μπορούμε να στηριχτούμε και σε
άλλους συμπαραστάτες και συμβούλους εκτός από έναν φίλο.
Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του κειμένου «Μπορούμε να διακρίνουμε ... (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής).» και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.
Μονάδες 4
β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις; Άλλωστε (1η παράγραφος) δηλαδή (2η παράγραφος) Όταν (2η παράγραφος) λοιπόν (4η παράγραφος).
Μονάδες 4
Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
εγκωμίασαν, ευχαρίστηση, συναναστροφής, ακατάλυτη, φθείρεται.
Μονάδες 5

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
οικεία, επιδέξιος, ωφέλεια, αξία, αυστηρό.
Μονάδες 5

Β4.   α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών και της παρένθεσης στις παρακάτω περιπτώσεις της τρίτης παραγράφου:
«διά το χρήσιμον» «αγαπά» (υλικό ή ηθικό).
Μονάδες 3
β) Να αιτιολογήσετε τη λειτουργία του β' ενικού ρηματικού προσώπου στη δεύτερη παράγραφο και του α' πληθυντικού στην τρίτη παράγραφο.
Μονάδες 4

Γ1. Σε ομιλία 500-600 λέξεων που θα γράψετε για να εκφωνήσετε σε εκδήλωση του σχολείου σας, με θέμα τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη εποχή, να εκθέσετε:
α) τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας, όπως εσείς την αντιλαμβάνεστε και
β) την   άποψή   σας   σχετικά   με   τον   ρόλο   των   μέσων   κοινωνικής δικτύωσης/διαδικτύου στη δημιουργία σχέσεων φιλίας.
Μονάδες 40

 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο συντάκτης στο δοθέν κείμενο αναφέρεται στο περιεχόμενο και τις μορφές της φιλίας .Αρχικά υπογραμμίζει τη διαχρονική της αξία  και την ορίζει ως αγάπη ,σύμφωνα με την ετυμολογία της .Στη συνέχεια αναφέρεται  στον ορισμό της κατά τον Αριστοτέλη που είναι η αμοιβαιότητα στα συναισθήματα και αφορά τη σχέση έμψυχων όντων. Επισημαίνει ,επίσης, πως σύμφωνα με τον Αριστοτέλη οι φιλικές σχέσεις διακρίνονται σε τρία είδη,στην πρώτη κριτήριο είναι η  χρησιμότητα,  στη δεύτερη η  ευχαρίστηση και στηρίζονται σε   κάποιο είδος  συμφέροντος .Τονίζει, όμως, πως η τρίτη μορφή φιλίας είναι η ουσιαστική και ανιδιοτελής, βασίζεται  στην αξία των ανθρώπων  και τη θεωρεί  αρετή. Καταλήγει πως ο φίλος είναι ο «παραστάτης» στην ανθρώπινη πορεία μας και τον έχουμε ανάγκη .
 
Β1      Λ
          Σ
          Σ
         Σ
         Λ 
Β2  Διαίρεση (διαιρετεα έννοια φιλία ,διαιρετική βαση κατα τον Αριστοτέλη,μέλη διαίρεσης: "δια το χρησιμον",δι'ηδονήν" και "δια το αγαθόν"
παραδειγματα:(διασκεδαστικός,εξυπνος,επιδεξιοςκλπ)
Β3 ΆΛΛΩΣΤΕ:προσθήκη
ΔΗΛΑΔΗ:επεξηγηση
ΟΤΑΝ: προϋπόθεση
ΛΟΙΠΟΝ:συμπέρασμα

Β3 εγκωμίασαν :εξυμνησαν,εκθείασαν,επαίνεσαν
ευχαρίστηση:τέρψη,ικανοποίηση,αγαλλίαση,ηδονη,ευφορία,χαρά
συναναστροφής: επαφής,παρέας,συγχρωτισμού
ακατάλυτη:αφθαρτη,διαχρονική,ακλονητη
φθείρεται:εκφυλίζεται,αλλοιώνεται,ξεφτίζει
αντωνυμα:οικεία:αγνωστα,ξένα,αλλοτρια
επιδέξιος:ανίκανος,αδέξιος
ωφέλεια:ζημια,βλάβη
αξία:απαξία
αυστηρό:ελαστικό,επιεική

Β4 "δια το χρήσιμον": ακριβής παραθεση λόγων του Αριστοτέλη 
"αγαπά":ειρωνια,αμφισβήτηση
(υλικο ή ηθικό) επεξηγηση του κέρδους,συμπληρωματικα στοιχεια

ΕΚΘΕΣΗ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ)



Αξιότιμοι κύριοι καθηγητές, σεβαστοί γονείς ,αγαπητοί συμμαθητές
 ο λόγος που συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ  είναι για να συζητήσουμε για τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη εποχή. Όπως όλοι γνωρίζουμε οι ανθρώπινες σχέσεις διέρχονται κρίση σήμερα και  απόρροια του τρόπουκαι της μορφής  ζωής μας είναι η μοναξιά που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος, η απαξίωση του ανθρώπου, η  ιδιοτέλεια .Ενδεικτικό της κρίσης αυτής είναι τα αυξανόμενα περιστατικά κατάθλιψης, αυτοκτονιών και οι ψυχικές νόσοι.
Όλα αυτά ,όμως ,θα μπορούσαν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν αν οι άνθρωποι είχαν γνήσιους, αληθινούς φίλους. Ποια όμως είναι  τα χαρακτηριστικά της γνήσιας ουσιαστικής φιλίας ,της  «αγάπης» ,όπως δείχνει και η ετυμολογία της λέξης;
 Απαραίτητο συστατικό της είναι  η ανιδιοτέλεια, το ουσιαστικό ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο και ο αλτρουισμός .Κατ' αυτό τον τρόπο μοιραζόμαστε χαρές και λύπες ,στηρίζουμε το  συνάνθρωπό   μας όταν μας  χρειάζεται   και στις δύσκολες καταστάσεις αντλούμε δύναμη απ αυτόν . Παράλληλα η γνήσια φιλία στηρίζεται στην ψυχική επαφή, τις κοινές ηθικές αξίες γιατί οι αξίες καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο αποτιμούμε το καλό και το ηθικό και  η φιλία που στηρίζεται στις κοινές αξίες είναι στέρεη  και  εχει γερές βάσεις.
Παράλληλα η γνήσια φιλία χαρακτηρίζεται από πνευματική επαφή και κοινά ενδιαφέροντα, για να μπορεί να υπάρχει ουσιαστικός διάλογος και μέσα από τη θέση και την αντίθεσή να γινόμαστε πιο «ανοικτοί» άνθρωποι και να πλουτίζουμε τον πνευματικό μας κόσμο .Έτσι η φιλία  καταλήγει σε «συγγυμνασία» νου και ψυχής και μέσα από τους φίλους μας γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, οι φίλοι γίνονται οι κριτές αλλά  και  οι συμπαραστάτες μας στο δρόμο της ζωής.
Στη σημερινή  εποχή η τεχνολογική έκρηξη έδωσε καινούρια μορφή στις ανθρώπινες σχάσεις. Με τη  βοήθεια των μέσων δικτύωσης οι άνθρωποι ήρθαν πιο κοντά στο «πλανητικό μας χωριό». Καταργήθηκαν οι αποστάσεις, με το πάτημα ενός κουμπιού μιλάμε με τους φίλους μας, τους βλέπουμε με κάμερα, ανταλλάσσουμε απόψεις, τραγούδια,  συντηρούμε τις σχέσεις μας, διασκεδάζουμε μαζί, περνάμε τον ελευθέρα χρόνο μας . Παράλληλα με το πάτημα ενός κουμπιού γνωρίζουμε καινούριους φίλους, διαδικτυακούς, δημιουργούμε  εικονικές γειτονιές ξεπερνώντας τις γεωγραφικές, φυλετικές, εθνικές διαφορές μας .Ειδικά για εσωστρεφείς ανθρώπους ή άτομα με κινητικά προβλήματα τα κοινωνικά δίκτυα είναι μια γέφυρα επικοινωνίας και ένα παράθυρο στον κόσμο.
Θα πρέπει ,όμως, να αναρωτηθούμε αν αυτές οι σχέσεις που δημιουργούνται είναι ουσιαστικές και προάγουν την επικοινωνία και αν οι διαδικτυακοί φίλοι πληρούν  τις προϋποθέσεις  που απαιτεί η γνήσια φιλία. Καταρχάς στο διαδίκτυο δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος για την ταυτότητα του «φίλου» του μιας και η ανωνυμία της οθόνης είναι μια μορφή «ηλεκτρονικής κουκούλας» που μπορεί να κρύβει  τον οποιοδήποτε επιτήδειο και κακόβουλο. Παράλληλα η επικοινωνία με τα πλήκτρα δε δίνει την αμεσότητα της ανθρώπινης  επαφής ,την  ανοιχτή έκφραση συναισθημάτων, είναι απρόσωπη και  ρηχή. Παρά τον αμφίδρομο χαρακτήρα των μέσων δικτύωσης η μοναξιά του κυβερνοχώρου δεν παύει να υπάρχει κι ούτε μπορεί η οθόνη να καταπολεμήσει την κατάθλιψη ,τα ψυχολογικά προβλήματα, συχνά δε τα εντείνει.
Θα πρέπει, λοιπόν ,να είμαστε επιφυλακτικοί και επιλεκτικοί στη χρήση των κοινωνικών δικτύων γιατί ναι μεν ο άνθρωπος δεν είναι ούτε θεός ούτε θηρίο και  χρειάζεται το συνάνθρωπο αλλά θα πρέπει να αναζητά τη γνησιότητα στις   σχέσεις του.  Ο νομπελίστας ποιητής μας, ο Σεφέρης, είχε πει «πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται» σίγουρα ,όμως ,ο άνθρωπος που είναι δίπλα μας παραστάτης ,ειλικρινής, αληθινός, ανιδιοτελής, ο φίλος μας  δηλαδή ,δύσκολα θα βρεθεί μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα.
Ευχαριστώ που με ακούσατε….